Copyright 2024 - Custom text here

Indice articoli


PARTE SECONDA - IS CONTIXEDDUS


1 - SA CRIAZIONI DE S'HOMINI

E Deus, stancu de hai bogau foras de su nudda totu cantu s'universu, pustis de s'essi’ pausau, hiat criau s'homini.
Dd'hiat criau simbillanti a s'immagini de Issu Deus: cun is brazzus e is manus po podiri pinnicai is cosas, cun is cambas e is peis po si podiri movi’ de una parti a s'atera, e cun sa conca cumpleta de ogus, nasu, bucca, origas po biri, fragai, tastai e intendiri, e de cerbeddu po pensai.
Adamu, giai cresciu de corpu, 'nci hiat postu tre mesis... po cresci de menti, po fai andai paris s'anima cun su corpu.
In cussus tres mesis, ‘nci hiat passau su tempus gioghendi a cua-cua cun is lepuris, arregollendi mura de orrù in is cresuris de figu morisca, furendi arangiu in d’unu ortu serrau e hiat girau de una parti a s'atera su Paradisu Terrestri, po biri cantu fiat mannu, firmendisì fattu fattu po chistionai cun s' Arcangiolu de guardia in su portali, benendi a sciri, aici, chi in foras ‘nci fiat su Regnu de su Mali, innui biviant tiaulus e dimonius. Hiat passau meigamas bascosus sterriu in s'arena de sa riba de unu marixeddu, faendisì nieddu e castiendi su zurruvigai de is piscis; hiat mirau attentu su soli andendi in su xelu, s'ingiriu chi faiat de levanti a ponenti; e pustis de tres nottis de rexonamentu, hiat cumprendiu sa longaria de s'ingiriu cuau chi su soli faiat a su notti, dd' hiat aggiuntu a s'ateru, e fiat arribau a podi’ nai chi sa dì e sa notti durant bintiquattr'oras.
In cussus tres primus mesis de vida, Adamu hiat scobertu totu su chi ‘nci fiat de scoberriri. Hiat cumprendiu totu su chi ‘nci fiat de cumprendiri. S'unica cosa chi hiat bistu e scobertu sen' 'e cumprendiri, fiat sa “cosa” chi teniat sempiri pendi pendi in mes’ ‘e cambas, e chi, fattu fattu, po s'in prus a lugori, s'unfràt e si incirdiniàt. E, aici, hiat pensau de andai an che Deus, po si fai accrarai sa chistioni.
Arribau chi fiat a su Portali de su Paradisu, hiat dimandau a s'Arcangiolu de ddi fissai udienzia cun Babbu Mannu. Hiat depiu abettai noi dis, ca Deus fiat atropelliau in d’unu casinu de cumbattimentus in su Regnu de su Mali, accumpangiau de Tres Coortis de Cherubinus, Serafinus e Angiulus. A sa dexima dì, sa Columba hiat pigau Adamu e dd'hiat portau a pizzus de su Monti Ararat.
Hiat nau Adamu: "Babai Mannu, mi heis fattu simili a Fusteti, gei 'ndi seu cuntentu e ddi seu reconoscenti. Ma..."
"Happu scaresciu forzis calincuna cosa?" Dd'hiat arrespostu Deus. "Podit capitai a totus una mentiganza... Tenis calincunu problema? Nara liberamenti, deu seu, ge' ddu scis, coment' 'e unu babbu po tui".
Adamu teniat pratigamenti tres mesis, cresciu sì, ma fiat ancora ‘noçenti. Dd'hiat ammostau sa “cosa” dimandendiddi: "E custa? A ita dimoniu serbit custa ”cosa”? Seu scerbeddendimì sene arrennesci’ de 'ndi bogai càbudu".
Deus dd'hiat donau un'oghiada e fiat abarrau un momentu pensosu. Poi: "Gei tenis arrexoni, fillu miu", dd'hiat nau, "seu cumenzendi a bessiri fora de conca... Troppu cosas de fai. T'abbisongiat unu “stampu”".
Nau e fattu. Hiat dormiu Adamu e dd'hiat operau, liendindeddi totu su chi portàt in prus, in su corpu e in s'anima. Cun cussas arrogallas de arrestus hiat fattu una specie de “homini cun d'unu stampu”, s'hiat a nai una “femina”. Dd'hiat postu Eva de nomini e dd'hiat donada a s'homini, narendiddi: "Tui dd'has boffia e tui ti dda tenis. Bonu pro' ti fezzat! Bai puru, ba’".
Adamu, ancora totu stontonau de su dormitoriu, no cumprendiat ita c'intressit su “stampu”. E 'nci ddi fiat scappau de nai: "Ma Babbu Mannu chi seis in su Xelu, fezzamì cumprendiri. Custa specie de arresi mali fatta, chi no assimbillat né a Fusteti e nimancu a mei, hiat a serbiri po sa “cosa” chi portu pendi pendi? Ma no ddi parrit, Babbu Mannu, chi siat unu paghixeddu troppu? E cali usu 'ndi depu fai de sa “cosa” cun custa specia de bacca mullidroxa?"
Deus fiat istraccu meda, sa dì; e puru, giai fiat po si incarrelai a sa gherra, e domai cussa surra de tiaulus chi si fiant arrebellaus a sa volontadi sua, in sa Costellazioni de Andromeda. E no est chi tenessit bisongiu, Issu, de abettai sa benida de s'UNESCO, po podiri cumprendiri chi sa chistioni fundamentali de s'educazioni est in su lassai chi s'homini si fezzat istruiu e mannu a solu, castiendisì a giru, e imparendi a bivi, bivendi. "Bai, bai." Dd'hiat nau Deus a boxi manna. "Bai, ca gei has a cumprendiri totu cantu a solu. Ti dd'happu posta s'intelligenzia, no? E insaras? Bai, bogancedda de ogus mius... e hapu nau a ti movi!"
Sa presenzia de Eva, de una femina, di faiat gana mala, ddu trumbullat, a Deus; e si no fessit chi puru cussa Criazioni, coment' 'e dogni' atera, tenessit su divinu Singellu, si hat a essi’ pentìu, sciendi totu is mabagrabius chi 'ndi hat a essiri benius de cussa criadura cun su stampu, in sa sempiterna gherra contra is ispiritus de su Mali.
In su mentras, Adamu, torrau a su Paradisu Terrestri, hiat postu Eva in domu a traballai e si 'nci fiat bessiu a plazza a pensai. Sezziu asuba de una bella perda ancora sene essiri allisada de su tempus, parriat propriu s'immagini de su pensadori.
Candu si fiat beni beni cuncentrau, hiat cumenzau a castiai attentamenti dognia cosa a giru a giru, po 'ndi cumprendiri s'usu chi si 'ndi podiat fai. Po primu, si fiat castiau beni beni sa “cosa”, ponendidda a cunfrontu cun d'ognia atera cosa conota. Su pensamentu chi hiat fattu Adamu fiat chi, ponendi in relazioni sa “cosa” cun dognia atera cosa, hiat’hai finiu po scoberri’ a ita serbessit cussu dimoniu de “strichibiddazzu” chi portat pendiri pendiri.
Pensa’ chi ti pensat, fiat arribau a cumprendiri chi no serbiat po si difendi de s'attriviori de certus arresis - coment' 'e su cani, tanti po 'ndi nai unu, chi luegu bogau su pani e su ingaungiu po merendai, toppulu in mes' 'e peis, circhendi de scabulli s'arrecatu a marolla. Bastàt a ddi fai biri sa manu circhendi in terra una perda, po ddu fai a timi’ e a 'nci ddu fai stesiai e a ddu manteniri a largu, cuau a palas de una matta.
No serbiat a segai mattas o a bogai cozzina. E ni mancu serbiat a bolai, si puru fessit, in sa natura sua, cussu modu de s'aderezzai e de si poniri a conca a susu, comenti chi fessit unu scuettu parau, cosa chi ddi faiat pensai comenti hiat a essiri bellu su bolai, cussu disigiu mannu, chi giai portàt in su coru, sempiri intentu a castiai is pillonis bolendi in su xelu, andendi e benendi e furriottendi, istudiendi dognia particulari de is alas de is sinzimurreddus, sperimentendi su bolai cun puntudus razzus de paperi, circhendi de 'ndi furai a sa natura su misteriu de su bolidu.
Serbiat giustu giustu po pisciai - custu dd'hiat cumprendiu luegu, appena nasciu. Ma sigumenti fiat intelligenti, raxionendiddoi, hiat cumprendiu chi fiat una cosa spropositada po fai aqua: hiat a essiri bastau una cositedda pitichedda, sa cosa necessaria fiat su stampixeddu po 'ndi bessiri su pipisci.
Si Deus no essit criau totu mascus is arresis de su Paradisu Terrestri, de sa sinzula a su boi, Adamu dd'hiat a essiri cumprendiu luegu; ma is creaduras bias, chi pasciant o pausànt accanta de issu, fiant totus noçentis, no si hiant a essiri mai arriscadas de si poniri a rexonai, o a peccai de lussuria o de vanagloria, circhendi de fai coment' 'e Deus criendi sa vida, prenendi sa Terra de sa propria razza, in cuncurrenzia cun is ateras razzas. Custus rexonamentus, Adamu, insandus, no ddus podiat ancora fai, sen' 'e su Peccau Originali.
Si Deus non hessit tentu totu is cosas chi teniat de fai, po manteniri in paxi s'Universu, cumbattendi cun centumila Tiaulus, hiat a essiri pozziu lassai unu pagu de tempus po si dedicai coment' 'e babbu a Adamu, narendiddi a ita serbiat sa “cosa”, de pagu inventada, chi, si sciat, podiat essiri usada sceti in d'una manera, si puru po otteniri resultaus diversus.
Fiat stau unu tiaulu, intrau no si scit comenti in s'Eden, a donai a Adamu su capudu de su lomburu. Unu tiaulu piticu e leggiu, cun ollieras pinzadas in su nasu, ma cun d'una intelligenzia chi no fait a ddu crei de cantu fiat manna. De nomingiu dd'hiant postu Minerva, Atena po is Gregus e Gramsci po is comunistas.
Fiat bessiu a scurigadroxu, in su mentras chi s'homini fiat scutulendi su matalafu de follas de cixirianu, preparendisì a dormiri.
"Comenti dimoniu ses pozziu intrai? Cun totus is Arcangiolus de guardia?..." Fiat sa prima cosa chi Adamu hiat nau bidendi su tiaulu Minerva.
"Lassa perdi custas pitichesas", hiat pispisau Minerva a boxi baxa, mesu cuau a palas de una tuppa de olioni, "Seu beniu a innoi po tui, po t'aggiudai."
Adamu no cumprendiat - insaras - cali aggiudu ddi hat a essi’ pozziu donai unu tiaulu, a issu, Fillu nodiu e stimau de su Santissimu Deus.
De parti sua, su tiaulu Minerva, no fiat sceti intelligenti, ma sabiu puru; e hiat intendiu sa prufundidadi teologica de su dubbiu de Adamu, e de pressi hiat postu is peis in terra. "Heus scipiu", hiat nau "de una pariga de dis, chi ses meda pistighingiau de unu pensamentu chi no ti lassat bivi’. Chi no ddu bolis, no ddu cretas: ma tui ses meda stimau de nosu tiaulus; e de prus puru, nosu stimaus su progressu tuu... Mancu ti ddu podis pensai, cali Mundu has a costruiri cun s'aggiudu nostu... Ma custu est un'atera cosa, gei heus a teniri tempus po 'ndi chistionai. Immoi torraus a su chi feus narendi: - A ita ti serbit sa “cosa”? Ma po coddai, piccioccheddu miu! E po cali atera cosa, si nò? Castia mei. Dda bis? Dda portu deu puru, e no po nai, est una bella retranga. Totus is tiaulus dda tenint..." E hiat a essi’ boffiu nai puru: "E po custu, nosu tiaulus si seus rebellaus, ponendisì in cuncurrenzia cun su Deus chi s'hat fattu". Ma si comenti fiat unu bonu politigu, hiat preferiu a si citiri.
No fiat sceti ‘noçenti, Adamu, ma puru sene esperienzia. Non siat a essiri depiu fidai de unu strangiu, e prus pagu ancora de unu tiaulu nemigu de Deus e de sa Lei. S'hiat a essiri depiu cumportai in manera prus attenta, Adamu, sen' 'e si lassai pigai de su famini de sciri e de provai.
"Tuppadì", hiat nau, "E ammostamì comenti si usat; e pustis sparessi, prima chi t'acciapit s'Arcangiolu Gabrieli e si dda pighit puru cun mei."
Minerva, su tiaulu, hiat nau a Adamu de si incrubai a facci in terra e a cu’ ‘n susu, accozzau a su truncu de una matta de figu; e incirdinia sa “cosa” s’inci dd’hiat posta totu a un' 'orta.
Fatta sa faina, Adamu hiat bistu craru in facci a su tiaulu Minerva chi ddi fiat prasciu meda e chi 'nci ddi fiat scappendi unu arrisixeddu de... coment' 'e unu chi t'hat frigau.
E Adamu, de parti sua, intendiat unu bruxori innì e unu dubbiu de essiri stau trubau. Su fattu dd'hiat puru obertu is ogus.
"Hapu cumprendiu perfettamenti a ita serbit sa “cosa”." Hiat nau. "Immoi, chi no ti dispraxit, de bonu fradi, hia a bolliri provai deu puru." E pustis de hai dimandau cun gentilesa a su tiaulu Minerva de si poniri in sa posizioni giusta, cun d’una pariga de brinchidus 'nci dd'hiat attoffada.
Candu su tiaulu Minerva si fiat dispidiu coment' 'e unu scuettu, lassendisì a palas scinciddas de fogu e fragu de zurfulu, Adamu fiat atturau po unu bellu pagu pensosu, ma prexau che pulixi, e si fiat frigau is manus. Su gosu chi hiat provau, fiat unu gosu nou e mannu, chi no conosciat, chi no hiat provau mai, su prus bellu de totus is gosus, chi baliat a solu totu cantu is aterus gosus postus in pari. Fiat custa sa sensazioni chi ddu faiat de verus simili a Deus.
E senz’ ‘e ‘nci pensai duas bortas, fiat curtu a intr’ ‘e domu.

Questo sito utilizza cookie per migliorare la tua esperienza e offrire servizi in linea con le tue preferenze. Chiudendo questo banner acconsenti all’uso dei cookie.