Copyright 2024 - Custom text here

Indice articoli


2 - SU MESSAJU E SU VICARIU

Ziu Efis fiat un'homini bonu, traballadori e respettosu de Deus e de 'ognia Santu nomenau. No est chi fessit su chi si narat unu bigottu-culutrottu, ma poniat menti a is consillus de sa Religioni, chi praticàt dognia dominigu e festa cumandada.
E dognia dominigu, a Missa 'e prima, cun is feminas beccias, po accudiri a sa Funzioni e ascurtai is santus Verbus, e po podi accudiri puru, in is ateras oras de su mengianu, sa bingiscedda e su lorisceddu de Terrepani, sempiri bisongiosus de marra.
Ddi prasciat meda sa Cresia, a ziu Efis, a mengianeddu chizzi, cun pagu genti, allichidia e froria, fragosa de timongia e zippiri e scovas de Santa Maria, e s'Altari Majori parau a candelobrus chi lusciant che prata. Candu bessiat su Vicariu e incummenzàt sa Missa, issu ddu sighiat ingenugau attentu a 'ognia movimentu chi faiat, andendi e torrendi e furriottendi, e aziendi e cabendi in is iscabitteddas de s'Altari, sempiri sighiu in pressi de su sacrestanu, pighendi e apporrendi liburus, sonajolus, fumentorgius e aterus arredus. Ascurtàt puru attentu, ziu Efis, totu is Brebus cantaus a boxi de predi e arrispondiat devotu cun d'unu "Amen" o unu '"Ora pro nobis". Ma no est chi 'nd' essit cumprendiu meda, de totu cussu parllottai, e a bortas s'atturàt abbrabalucau, a bucca oberta che pisci alluau.
Candu su Vicariu arziàt a sa Trona po fai su Sermoni, insandus ziu Efis si sezziat e ascurtàt sen' 'e perdi unu fueddu.
"Donai, donai fradis!" Naràt su predi e dd'arripetiat sempiri d'ognia borta. "Donai, fradis, donai a su poburu!. Ca si dd'hat nau e cumandau Gesu Cristu. Donai, fradis, donai! Ca su chi heis donau oi, Deus is s'hat a torrai a prus e prus, cras!".
Ziu Efis, torrau a domu po pigai sa marra e scamungiai una fittiscedd' 'e pani e casu cun una tassiscedda de binu nieddu, si fiat firmau a pensai, pappendi sèzziu a iscannu in sa lolla. Pappendi e pensendi chi est giustu a donai, si Deus ddu torrat a prus e prus.

Mancu a ddu fai apposta, bessendinci de 'omu, dd'attobiat un'homini strangiu, totu mali bestiu chi parriat unu pedidori.
"Saludi, gopai! E ita est circhendi, si sa dimanda est licita?".
"Dd'happu a nai", arrispundit su strangiu, "seu circhendi unu giuisceddu de pagu prèzziu, ca su chi tenia m'est mortu de beccesa".
"Unu giuisceddu de pagu prezziu?", narat ziu Efis pensendi a su giuu suu, becciu scorantau, giai giai in su puntu de s'arrebellai. "Forzis s'affariu dd'hat bellu che fattu. Bengiat cun mei".
Ddu fait intrai a cortilla e dd'ammostat su giuu, pausendi appallau asutta 'e su stauli. E ddi narat: "Pighisiddu, gopai, su giuu, chi ddi prascit. Si ddu donu po amori de Deus".
Su strangiu dd'hiat castiau totu ispantau, sen’ ‘e cumprendi cali molinettu fessit passendi in conca de s'atturu: no hiat a essiri attoppau in calincunu maistu de brullas?
Ma ziu Efis, cunvintu de is fueddus de su Vicariu, de donai po arriciri a prus e prus, insinstit finas a chi su strangiu si pigat is boisceddus e si'ndi andat in bon'ora.
Prexau che unu pulixi, ziu Efis currit a coscina po si cunfidai cun sa pobidda, e ddi contat su fattu. "E ita 'ndi naras, Antioga, non happu fattu beni? Su giuisceddu nostu fiat totu arrembau e Deus immoi si ddu torrat a prus e prus".
Ma Antioga, femina suspettosa e de pagu fidi, moviat sa conca comenti 'e santu Tomasicu: "Gei hat essiri beru, tui ses su meri, no sunt fainas mias, deu nau sceti bidisti e credisti, su chi fait su meri est sempiri beni fattu, bastat chi su giuu no fezzat mai prus t'happu bistu scova de forru!" E narendu aici totu a murrungius, si 'ndi arziat de su scannu, arrimat in sa crobi s'arroba chi fiat cosendi, e s'appattat ananti de sa ziminera po azzizzai su fogu.

Tòccat, su merì, a ora chi est scuriga e no scuriga, ziu Efis 'nci essit a cortilla a pigai aria e s'incarat in sa bia po biri chi passat. Mancu su tempus de girai is ogus, de fundu 'e sa ruga si bint cabendi duas baccas. Bellas e pasciàs, de razza nodia, unu mediori sceti a ddas biri. Prontamenti oberit s'ecca e, ponendisì in mesu de sa 'ia, 'nci ddas fait intrai in cortilla sua finas a su stauli. Torrat a serrai totu prexau, e cumenzat a ddas appallai cun sa mellu palla e cun faa mollia in domu. Ca is bacchisceddas po su giuu nou, de Deus mandadas a prus e prus, andànt arrespettadas che donu divinu.

Sa dì apustis, a mengianu chizzi, passat su Vicariu, girendi sa 'idda intiaulau e fattu, picchiendi a dognia portali.
Calincunu dannu mannu in Cresia, arruttu calincunu Santu de sa niccia! - Si fiàt pensada sa genti.
"E ita est istau, gopai Vicariu?"
"Cittasì, gopai Efis, cussu tontu de Dominigu non fait a ddu fidai nudda. E non ci ddi sunt fuias is baccas?!..."
"Is baccas? Fuias? A chini, a su serbidori suu? No mi ddu nerit no, gopai Vicariu!"
"Gopai Efis, no est chi fusteti ddas happiat bistas passendi a custas partis?"
"Deu?... nossi, nossi, de baccas suas mancu arrastu happu bistu."
Chistionendi chistionendi, postu in mesu de s'ecca, totu a un' 'orta su Vicariu girat is ogus castiendi in cortilla e, toccat, bidit is bestias chi fiat circhendi in dognia corru 'e furca. S'avanzat a brazzus obertus, comenti e chini est prontu po abbrazzai calincunu, narendi: "Ma gopai Efis, it'est narendimì... Is baccas mias sunt innoi, in su stauli suu, bellas e agatadas".
"Is baccas suas? Ma it'est brullendi, gopai Vicariu?! Custas sunt is mias, chi Deus m'hat torrau a prus e prus..."
"Ita est spropositendi de Deus e de baccas..."
"Depit sciri, gopai Vicariu, chi eriseru hapu donau a unu poburu su giuisceddu miu, ge' no s'hat a negai de su chi narat fustei e totu in Cresia, a donai a is poburus, a donai... e deu ddas hapu donadas po amori de Deus, ca ge' no s'hat a nai in bidda chi no seu respettosu de su fueddu de Deus".
"E ita c'intrat su fai is limosinas a is poburus?"
"Ge' 'nc' intrat sissi... Ddu scit chi fusteti, gopai Vicariu, est homini de pagu regordu?!... e puru, no est chi fusteti siat becciu scorantau! No ddu narat Deus e totu, po bucca de su Vicariu suu, chi su chi si donat a su poburu benit torrau a prus e prus? Topulu! Sa dì e totu chi hapu donau is bacchisceddas mias, mi sunt torradas a domu ateras duas baccas sen' 'e m'essiri moviu po nudda: custas duas chi sunt grumiendi asutt' 'e su stauli. Bellisceddas, beru?"
Su Vicariu, homini istruiu, hiat cumprendiu chi cun d'unu de pagu sabiori coment' 'e Efis cunveniàt a pappai sa folla e a giogai de furbizia.
"Andat beni gopai, andat beni. Faeus una cosa: cras a mengianu, su primu chi s'accudit a saludài si tenit is baccas."
"Sissi, su Vicariu, andat beni." Respundit su messaju.
E aici si salùdant e si làssant.

Sa nott'e totu, appena cenau, ziu Efis saludat sa mulleri e si 'nci bessit, cun sa scusa de andai a dormiri in su cungiadeddu de basciu, a castiai su meloni. "Ca ddu hapu bistu arrastus, s'urtima borta." E in veci, totu inbiderau, currit a s' 'omu de su Vicariu. Ziu Efis iscidiat chi su predi fiat de razza chizzana e luegu orbesciu si 'ndi arziàt de su lettu e operiàt sa ventana po pigai aria frisca. E po cussu, si fiat postu appattau asutta de sa ventana, abettendi cun passienzia s'orbescida.
Abetta abetta, in sa ventana ddui fiat unu stampisceddu; e po ci passai s'ora, su messaju dd'hiat ghettau ogu. Sa cambara fiat illuminada e si bidiat craru su lettu - arrazza de sterridroxu bellu e mannu che un'argiola! Ge' si ddus pausàt is poburus ossus, su Vicariu!
Tot'in d'unu, intendit stragazzu e arrisisceddus, e bit su Vicariu intrendi in sa cambara in pari cun sa zaracchedda - "Allà tui, Franzisca!... Gei ses una picciocca bona, ma de pagu sentidu. Bieus, bieus". Hiat pensau su messaju.
Arriendi e iscrillitendi si sezzint appizzus de su lettu, e cumenzant a si forrogai s'unu cun s’atera. Issa - eppuru non ddu parriat, Francisca, de essiri aici attrevia! - ddi arziat sa besti e 'ndi ddi tirat a foras su tratallu. E faendi sa dengosa, totu fruscinendisì, Francisca ddi dimandat: "E it'est custa cosa? Parrit bia, parrit..." - Scedadedda, coment' 'e chini no dd'essit mai bistu, sa picciocca!
E s'intendit sa bosci de su Vicariu arrèspundi: "Custu est su Paba."
De pustis, gioga gioghendi, est toccau a Francisca a s'arziai sa gunnedda e a dd'ammostai sa cosiscedda sua - 'Ndi faiat disgiu a unu mortu, 'ndi faiat: arrazz' 'e moddizzosu bellu!
"E a sa cosiscedda mia, ita ddi narant, su Vicariu?" S'intendit sa boxiscedda de sa zaracca. Depiat essiri diaderu ‘noçenti, sa picciocchedda: an chi siat scupettada, fatta sen' 'e malizia! - Hiat pensau su messaju.
E sa boxi de issu, prontu: "Custa si narat Roma". E corrovendi e apprappuddendi, sen' 'e si podiri prus appoderai, poberittu, nàrat: "E iscisi, immoi, ita feus? Immoi, ‘nc'intraus su Paba in Roma."

A mengianu chizzi, fiat appena orbescendi, s'intendit su crieddu de sa ventana oberrendisì. Prontu, su messaju si 'ndi strantasciat in peis e zerriat, saludendi: "Ave Maria, su Vicariu!"
Su predi atturat sen' 'e fueddu. "Trobiu m'hat, gopai" - murrungiat. De pustis, pensendiddoi, dimandat: "Boghimindi una curiosidadi, gopai. De candu 'nc' est abettendi, innoi, asutt' 'e sa ventana?"
E ziu Efis, cun aria de fill' 'e mamma bona, arrispundit: "Eh, gopai Vicariu: 'nci seu de candu c'est intrau su Paba in Roma."
A su Vicariu no ddi fiat atturau ateru chi nai: "Andat beni, gopai, andat beni… Tengassiddas puru is baccas e bonu pro’ ddi fezzant."

Questo sito utilizza cookie per migliorare la tua esperienza e offrire servizi in linea con le tue preferenze. Chiudendo questo banner acconsenti all’uso dei cookie.