Copyright 2023 - Custom text here

Indice articoli


2 - CRARA MACA

Crara maca 'nc' est arziada asuba de su linnargiu de zia Maria Peppa e dd'hat appiccau fogu.
Bistu su lugori de is pampas de su fogu tenendi in mes' 'e 'idda, ziu Anselmu est curtu a repicai is campanas de cresia; ma is boxis, is izzerrius de axitoriu si funt spartus prus de pressi de is toccus e sa genti est arribada luegu, chini cun furconis e chini cun siccias de aqua e cun funis.
Su linnargiu tenit zaccarrendi; su fumu fittu arrubiastu 'nci arzia' muinendi in su xelu firmu senz' 'e bentu. Asuba de su linnargiu teni-teni, Crara maca si bit sceti fattu fattu, zerriendi fueddus malus, a bucca oberta e a ogus spiridaus, movendisì e trottoscendisì comenti chi dd'happa' punta s'argia; s'indullit immoi a manca e immoi a deretta, pustis si scutullat a innantis e a palas, baddendi baddendi e zerriendi e iscramiendi e guriendi.
Funtanas ci 'nd' hat pagus e sunt attesu. S'aqua portada a siccias e a bottus e ghettada in su foghidoni est comenti unu spudu in d'unu brasceri de carboni: suat e friit in d'una nui de vapori.
Una pariga de feminas hant pigau pertias longas e affurconant in su fumu e in sa pampa circhendi de 'ndi dda cabai - postu chi happat pozziu atturai bia, in totu s'ora, trottoxendisì in cussu inferru de fogu.
"S'inferru dda fatta, s'inferru 'nci dda ingurtit!", narànt is feminas murrungendi, totu arrubisconadas, sighendi a furconai tanti po no nai, po cuscienzia, cun is pertias chi bruxant.

Nisciunu, in bidda, sciiat de innui dimoniu 'ndi fessit stupada Crara maca. Dd'hiat attobiada unu marradori, annus medas prima.
Fiat ancora picciocchedda, insaras. Giràt in mesu de is ispaduas e is zinnigas in su pauli, coment’ ‘e unu arresi sperdiu. Propriamenti coment' 'e unu arresixeddu fiat, ca no sciiat mancu bogai fueddu, ca ateru no sciiat nai chi: "Uh, uh", a box' 'e 'uturu.
Su marradori chi dd'hiat attoppada, hiat pigau una fitta de pani de sa bertula e issa si dd'hiat pappada famida, appattada. Pustis, s'homini dd'hiat pigada e 'nci dd'hiat portada a palas de su murixeddu de una barracca sciusciada, e issa dd'hiat sighiu, allonghiendi sa manu a sa bertula, ammuinendi "Uh, uh," famida.
Crara maca hiat bistu su soli girendi che arroda de fogu in su xelu asulu; strumpada a schina in terra, hiat intendiu asuba unu pesu mannu cravendidda che perda in su ludu; pustis sa facci de s'homini dd'hiat cuau s'arroda 'e su soli.
Lassendidda, s'homini dd'hiat postu in manus una atera fitta de pani. E Crara no intendiat prus in sa brenti is mossius de su famini, ma unu mossiu nou, prus fundudu, cussu de sa timoria.
Fiat atturada a palas de su murixeddu a muinai, a castiai abbarballucada s'arroda de su soli e s'affannu suu.
In bidda fiat bessida sa boxi de una craba, filla de su dimoniu, chi poniat in tentazioni is hominis solus in su saltu, ca 'ndi bessiat tot' in d'unu che pantasima de a palas de una tuppa de modditzi, in s' 'utturu de su monti. Pigàt sa manu a is hominis e issus diventant debilis a cussa toccada. Issa pigàt a saltai coment' 'e una craba, arziendisì sa gunnedda, zaulendi "Uh, uh," cun sa ‘ucca baulosa, accinnendi a sa bertula. Candu ddi 'onànt sa fitta de su pani, si dda poniat in pitturras, e si sterriat, a facci a susu, castiendi sa luxentesa de is arroccas de granitu, pintulinadas de brillantis.
Calincuna borta bessiat in is nottis de lugori e girat accant' 'e bidda. Corrovàt in mesu de is muntonargius e de is accorrus. Is feminas si fadiant sa gruxi, biendidda, innantis de dda pigai a perda.
Is hominis no scoviant de dd'hai agattada, comenti chi fessit stada una bregungia. Nienti de mancu, in is dis longas passadas in solitudini, inter terra e xelu, mazziendi asi' asiu pani e casu, a schina accozzada a una matta de olia, issus intendiant una spezia de dulzura a su pensamentu de ddis apparriri sa conca sua scrabionada, is ogus suus ispantaus, sa bucca sua a larvas mannas, chi ateru no sciiat nai, sceti "Uh, uh,". E poniant a una parti, in sa bertula, una bella fitta de pani e unu arrogheddu de casu... Totu sa tristura e su nuu de sa solitudini scumparessiant, candu ddi toccànt sa schina o ddi carinniant is pilus de conca crispus o a su toccamentu durci e tebidu de sa manu sua, candu 'nci ddus portàt in d'unu logu cuau. Ma pustis, a su notti, torraus a domu, sezzius accant' 'e sa ziminera, bidiant s'imagini sua formada in mesu de is pampas de su fogu, cumpàrtia de asutt' 'e sa braxi... Dda bidiant de su chinzu in susu, is tittas, is palas, in brazzus in artu, sa facci trista che anima cundannada a bruxai in su Purgadoriu. Insaras narant cun devozioni s'Attu de Dolori, promittendisì de andai a si cunfessai in cresia a su primu dominigu.

De annus medas, Crara maca biviat in su saltu che animali aresti; non si sciat innui crocchessit, specialmenti in is nottis de tempus malu in s’jerru.
Casi totu su jerru - a is primus tempus chi fiat apparia - hiat passau sa notti asutta de su stauli mesu sciorroccau, foras de bidda, in basciu, a sa parti de su pascidroxu innui passat s'arriu de don Pepi. Si intanàt acuiendisì in s'arranconi, totu accoccoeddada, candu is tiaulus giogant a 'ndi fai rumbulai su Carr''e Nannai de appizzus de is montis de perda, candu su bentu gelidu sulàt infibendisì in is teulas de is coberturas e in is murus, infrizzendisì che spina in d'unu bestiri lisu. Insaras s'intendiat finzas a bidda, zunchiendi e appelendi e scramiendi, Crara maca, s'istrana criadura benida de s'inferru, po cundennai is hominis.
Casi totu un'jerru si fiat refugiada in cussa spezia de cuili. Finzas a candu in bidda si fiant accattaus de totu su pani chi sparessiat in domu e de is piccioccheddus chi 'nci bessiant a iscusi a de notti, s'unu in pari cun s'ateru, po si fai cumpangia e coraggiu, po andai a si sterri a unu a unu a costau de su tiaulu - pustis de dd'hai postu accanta unu pani benedittu.
Hiant passau boxi, is feminas; hiant pigau pertias e fustis e fiant curtas totus in pari, po 'ndi tirai is piccioccheddus de is farrancas de cussa dimonia e po 'nci dda straullai attesu - “An chi ci torrit in sa 'urba chi 'nci dd'hat iscavuada!” - Hiant lassau is piccioccheddas attitirighendi de frius e de timoria a castiai is pippius e a nai is Brebus, e fiant curtas iradas, frastimendi e zerriendi:
"Is piccioccheddus no, sunt ‘noçentis e no si sciint scabulli. An chi ci torrit a s'inferru chi 'ndi dd'hat zappulada, sa bruxa!"
Calincuna 'nd' hiat spiccau su Santu Cristus de su muru e ddu portàt in artu, scutullendiddu po parai sa dimonia.
No dd'hiant pozzia acciappai, sa bruxa, ca curriat che una craba, a brinchidus, cun d'una brazzada de panis, cantu prus 'nd” hiat potziu portai.
Dd'hiant sighida tirendidda a perda e a frastimus po prus de mes'ora, finzas a is primus spentumus de su monti. Pustis, torrendi agou, hiant donau fogu a su stauli e 'nd' hiant accabau de sciorroccai is perdas de su murisceddu.

Po tempus meda no si fiat prus bista. Ni mancu is pastoris chi arziant a cuaddu a pizzu de monti, dognia mengianu a chizzi, a 'ndi portai de is madaus is tolas de su latti.
Fiat torrada a is primas dis bellas de beranu, marria e trista, zabiendi prus sarragada chi mai: "Uh, uh".
Is hominis hiant fattu luegu a perdonai sa malesa de hai imbizzau is piccioccheddus a fai cosas malas; e hiant scaresciu is iscongiurus de is feminas e is ammonestamentus de su predi. Creaduras debilis, is hominis, ispentummaus in sa solitudini de unu desertu, innui su coru si fait tostau che birdi; e comenti 'e su birdi si fait fragili. E fiant luegu torraus a s'abitudini de stuggiai in fundu 'e sa bertula una bella fitta de pani e de abettai palpitendi sa boxi sua "Uh, uh," totu a una borta bessida de a palas de una cresuri.
"Unu tiaulu puru - candu no ci funt angiulus chi tenint su coraggiu o sa forza de 'ndi calai in mesu de custu ispèntumu de perdas - unu tiaulu puru podit donai cumpangia e cunfortu a chini est solu e tristu", hiat finiu de penzai senz' 'e podiri dormiri su predi, in d'una notti de strossa, cun landiri e cun bentu, e tronus e lampus, e prantus e zerrius de animas cundennadas...

Crara maca immoi 'nc' est torrada a s'inferru chi dd'hat generada: is bigas de su linnargiu hant ammollau, e totu a una borta su muntoni de sa linna teni teni 'nd' est sciorroccau bruxendi a pampadas artas de fogu, zaccarrendi e scinciddendi in d'una molinada manna de fumu rubiastu.
Sa genti si fiat deppia stesiai a su calori forti e a sa fraria chi bolàt de sa pampa.
Su spantu est accabbau. E totus torrant a domu, a facci scura, cun is siccias e is bottus chi a pagu cosa funt serbius, e si donant s'unu cun s'ateru sa bonanotti, lassendisì in s'oru de is gennas tumbadas.
Is feminas bogant suspirus de sullievu e de piedadi, pensendi cun s'anima perdia in su misteriu de su beni e de su mali, stringendisì a is hominis insoru, casi intimorias de sa vida.
E is hominis non hant a teniri, immoi, nudd'ateru prus chi su sonu de sa boxi insoru - su sonu de sa boxi bessida de su coru insoru, in d'unu cantu ninniosu e gemidu che attitu, candu sa tristura de is isperrimus de perda desolada fait unu homini mannu dissperau che pippiu sen' 'e mamma; unu cantu de morti zerriau e prantu, po avvocai sa vida, po s'intendiri bius in d'unu nudda immensu de solitudini; unu cantu tristu chi si spandit che nebida in is puntas de arrocca de is montis e càlat in su pranu - aundi luxit in sa notti de lugori s'arriu sinuosu, simili a s'arrastu de baulada, lassau de unu sizigorru…

Questo sito utilizza cookie per migliorare la tua esperienza e offrire servizi in linea con le tue preferenze. Chiudendo questo banner acconsenti all’uso dei cookie.